Nafaka Türleri – İştirak, Yoksulluk ve İhtiyaç Nafakası

Nafaka türleri nelerdir? Boşanma davaları yalnızca evliliğin sona ermesiyle ilgili değildir. Aynı zamanda eşlerin ve varsa çocukların boşanma sonrası yaşamlarını sürdürebilmesi için ekonomik bir düzen kurulmasını da gerektirir. İşte bu noktada nafaka kavramı devreye girer. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen nafaka, boşanma sonrası tarafların mağduriyet yaşamaması için öngörülmüş önemli bir hukuki kurumdur. Ancak nafaka tek tip değildir; farklı ihtiyaçlara göre nafaka türleri düzenlenmiştir. En çok merak edilen üç nafaka türünü detaylı olarak ele alacağız: İştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve ihtiyaç nafakası.

Nafaka Nedir?

Nafaka, bir kişinin kanunen yükümlü olduğu kimselere mahkeme kararıyla ödemek zorunda olduğu maddi destektir. Boşanma davası sonucunda ya da dava sürecinde hükmedilebilir. Nafaka yalnızca eski eşler arasında değil, çocukların ihtiyaçları için de gündeme gelir.

Nafaka Çeşitleri

1. İştirak Nafakası

Çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve genel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla iştirak nafakası ödenmektedir. Boşanma sonrası, çocuğun masraflarına mali katkıda bulunulmasının zorunlu olduğu velayet kendisine verilmeyen taraf için hükme bağlanır.

• Kime verilir? İştirak nafakasının, çocuk adına velayet hakkı kendisine verilmiş olan ebeveyn lehine ödenmesi hükme bağlanır.
• Ne kadar sürer? Nafaka, çocuk reşit oluncaya kadar ödenmektedir. Üniversite eğitiminin devam ettiği hallerde, 18 yaşından sonra da ödenmeye devam edilebilmektedir.
• Nasıl belirlenir? Nafaka miktarının, çocuğun ihtiyaçları ile tarafların gelir düzeyi ve yaşam standartları göz önünde bulundurularak belirlenmesi sağlanır.

Örnek: 10 yaşındaki çocuğun velayeti annedeyse, baba iştirak nafakası öder.

2. Yoksulluk Nafakası

Yoksulluk nafakası, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilir.

• Şartları:
  • Boşanma sonucu yoksulluğa düşecek olmak.
  • Nafaka talep eden tarafın kusurunun diğer eşten daha ağır olmaması.
• Kime verilir? Kadın veya erkek fark etmez, her iki eş de talep edebilir.
• Süre: Genel kural olarak süresizdir ancak tarafların mali durumunda veya ihtiyaçlarda değişiklik olursa mahkeme tarafından kaldırılabilir.

Örnek: Hiç çalışmamış, ev hanımı olan eş, boşanma sonrası geçimini sağlayamayacaksa yoksulluk nafakası kendisine verilebilir.

3. İhtiyaç Nafakası (Yardım Nafakası)

İhtiyaç nafakası, yalnızca boşanma davalarında değil, genel anlamda yoksulluğa düşen yakın akrabalar için de söz konusudur.

• Kimler talep edebilir? Anne, baba veya çocuk, kardeşler, hatta torunlar.
• Şart: Talep edenin geçimini sağlayamayacak durumda olması.
• Kime karşı açılır? Ekonomik durumu iyi olan yakın akrabaya karşı.

Örnek: Geliri olmayan bir anne, çalışan oğluna ihtiyaç nafakası davası açabilir.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

• Tarafların gelirleri
• Çocuğun ya da nafaka alacaklının ihtiyaçları
• Yaşam standartları
• Enflasyon ve ekonomik koşullar

Hakim, tüm bu unsurları değerlendirerek aylık nafaka miktarına hükmeder. Ayrıca her yıl artış yapılmasına karar verilebilir.

Nafaka Davası Nasıl Açılır?

• Aile Mahkemesi’ne başvuru yapılır.
• Dava dilekçesi ile birlikte gelir belgeleri ve masraf kalemleri sunulur.
• Mahkeme tarafından tedbir nafakasına da hükmedilebilir.

Yargıtay Kararlarından Örnekler

• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi kararlarında, nafaka miktarının tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre belirlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
• Çocuğun üstün yararı her zaman önceliklidir.

Sık Sorulan Sorular (FAQ)

1. Nafaka ödememek mümkün mü?
Hayır, nafaka mahkeme kararıyla bağlandığında ödenmesi zorunludur. Aksi halde icra takibi başlatılır.

2. Nafaka artırımı davası açılabilir mi?
Evet, ekonomik koşullar değiştiğinde nafaka artırımı veya azaltımı davası açılabilir.

3. Nafaka süresiz midir?
İştirak nafakası çocuğun reşit olmasıyla sona erer, yoksulluk nafakası ise koşullar devam ettiği sürece sürer.

Sonuç

Nafaka türleri nelerdir? Boşanma sonrası en çok tartışılan konular arasında yer alır. İştirak nafakası çocukların korunması için, yoksulluk nafakası boşanan eşin mağduriyetini önlemek için, ihtiyaç nafakası ise yakın akrabaların zor durumunu gidermek için düzenlenmiştir. Hukuki açıdan doğru bilgiye sahip olmak, hem mağduriyetlerin önlenmesi hem de adaletin sağlanması açısından büyük önem taşır.

 Önemli Not: Bu yazı sadece genel bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Her dava kendine özgüdür; detaylı bilgi için mutlaka bir avukata danışılmalıdır.