Velayet Hakkı Kimde Kalır?

Velayet Hakkı Kimde Kalır? Boşanma davalarının en hassas ve karmaşık aşaması olan velayet konusu, aileler için bir sona değil, yeni bir başlangıca işaret etmektedir. Zira, evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte, çocuğun geleceğiyle ilgili hayati kararların kim tarafından verileceği en çok tartışılan konulardan biri haline gelmektedir. Türk Medeni Kanunu’nda, velayet yetkisinin düzenlenmesinde en temel ilke olarak çocuğun üstün yararı esas alınmaktadır. Bu makalede, velayet kavramının hukuki tanımı, mahkemeler tarafından hangi kriterlere göre karar verildiği ve bu kritik sürecin nasıl işlediği detaylı bir şekilde incelenecektir.

Velayet Nedir?

Velayet, ergin olmayan çocuğun bakımını, eğitimini, korunmasını ve temsilini kapsayan hukuki yetki ve sorumluluk bütünüdür. Anne ve babaya ait olup, boşanma sonrası tek ebeveyne verilir.

Boşanmada Velayet Kime Verilir?

• Çocuğun üstün yararı esastır.
• Çocuğun yaşı, sağlık durumu, eğitim ihtiyacı dikkate alınır.
• Anne ve babanın yaşam koşulları, maddi ve manevi yeterlilikleri değerlendirilir.

Genel eğilim: Küçük yaşta çocukların velayeti çoğunlukla anneye verilir. Ancak bu kesin bir kural değildir.

Mahkemenin Kriterleri

1. Çocuğun yaşı
   • 0–3 yaş arası bebekler genellikle anneye verilir.
   • Okul çağında çocuğun görüşü de önem kazanır.
2. Ebeveynin yaşam tarzı
   • Alkol, şiddet, bağımlılık gibi olumsuz durumlar velayet kararını etkiler.
3. Ekonomik koşullar
   • Yeterli gelir tek başına belirleyici değildir, çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçları da göz önüne alınır.
4. Çocuğun görüşü
   • 8 yaşını dolduran çocuğun fikri dinlenir.

Ortak Velayet Mümkün mü?

Türk hukukunda uzun süre ortak velayet mümkün değildi. Ancak son yıllarda Yargıtay kararları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları doğrultusunda ortak velayet bazı davalarda kabul edilmeye başlanmıştır.

Velayet Davası Nasıl Açılır?

• Boşanma davası sırasında veya boşanma sonrasında açılabilir.
• Aile Mahkemesi’ne dilekçe verilir.
• Sosyal inceleme raporu hazırlanır, pedagog ve psikolog görüşü alınır.

Yargıtay Kararlarından Örnekler

• Çocuğun anne yanında daha sağlıklı yetişeceği kanaatine varılarak velayet anneye verilmiştir.
• Babanın düzenli gelirinin olması tek başına yeterli görülmemiştir.
• Çocuğun eğitimine önem veren taraf lehine velayet kararı verilmiştir.

Sık Sorulan Sorular (FAQ)

1. Çocuk 18 yaşına gelince velayet devam eder mi?
Hayır, 18 yaşına gelen çocuk kendi velayetini taşır.

2. Velayet değişebilir mi?
Evet. Koşullar değiştiğinde velayet davası açılabilir.

3. Ortak velayet hangi durumlarda uygulanır?
Ebeveynler uzlaşır ve çocuk için uygun görülürse ortak velayet kararı verilebilir.

Sonuç

Velayet, yalnızca anne ya da babanın hakkı değil, çocuğun temel hakkıdır. Mahkemeler karar verirken daima çocuğun üstün yararını gözetir. Bu nedenle boşanma süreçlerinde velayet konusuna duygusal değil, hukuki ve çocuğun geleceğini koruyan bir bakış açısıyla yaklaşmak gerekir.

 Önemli Not: Bu yazı sadece genel bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Her dava kendine özgüdür; detaylı bilgi için mutlaka bir avukata danışılmalıdır.